1 miejsce w konkursie na pomnik Żołnierzy Niezłomnych

Wrocław, Polska
2020
  • Jak przedstawić symbolicznie wszystkich Żołnierzy Niezłomnych, bohaterów działających w konspiracji, często anonimowych, osamotnionych, osaczonych, zaszczutych, więzionych i wymazanych?
  • Jak stworzyć dzieło sztuki rzeźbiarskiej, będące jednocześnie nowoczesną kompozycją wzbogacającą przestrzeń w mieście w dzień i w nocy, oglądaną często tylko z okien samochodu lub komunikacji miejskiej?
  • Jak uruchomić wyobraźnię, wzruszyć artystyczne doznania, pokazać głębię przekazu, oddać cześć bohaterom, wywołać zadumę i wzbudzić uczucie szacunku dla ich losu, jednocześnie dając czytelny przekaz dla młodych pokoleń?

Autorską ideą w odpowiedzi na te pytania jest stworzenie unikatowych rzeźb z grubego szkła artystycznego – tworzywa,  które w sposób żywy, tajemniczy i wyjątkowy porusza wyobraźnię i niezmiennie  przez całą dobę gra światłem i cieniem. Monumentalne szklane odlewy z autorską szarą graficzną warstwą malarską, nawiązywać będą w charakterze do starych zdjęć żołnierzy. Szklane artystyczne monumentalne rzeźby – sylwetki żołnierzy w skali 1:1 umieszczone są w prostopadłościanach, także ze szkła artystycznego, bezpiecznego – hartowanego, o piecowej autorskiej fakturze.

Takie rozwiązanie plastyczne tworzy bryły – wielowymiarowe rzeźby z tajemniczymi szarymi szklanymi postaciami wewnątrz, a przede wszystkim, z niekończącą się grą światła i cienia, oraz subtelnych efektów optycznych, powstających dzięki różnym fakturom, różnicom przeźroczystości i grubości w piecowych szkłach. Postaci ustawione są wewnątrz brył w różnych kierunkach. Zależnie od kąta obserwacji poruszającego się widza, szklane postaci, są mniej lub bardziej widoczne. Symbolicznie uzyskiwany jest w ten sposób efekt ich działalności konspiracyjnej lub też prób wymazywania przez ówczesną władzę.

Postaci nie stawiamy na cokołach. Bohaterscy Żołnierze Niezłomni są wśród nas, jak uczciwi i prawi ludzie. Bryły otaczające postaci są jednak wyższe, podkreślając ich szlachetność ducha, i dodatkowo nawiązując skalą do dużego, urbanistycznego kontekstu placu. Nie widzimy dokładnie ich twarzy, nie mamy podpisów ze stopniem wojskowym, nie wyróżniamy imieniem i nazwiskiem, datą śmierci… ale odczuwamy ich strach i sytuację bez wyjścia. Uświadamiamy sobie ich tragiczne i beznadziejne położenie ograniczające swobodę życia, ich doświadczenia i dramaty, zaszczucie, osamotnienie, aż w końcu często więzienie, celę i śmierć.

Rzeźb jest dziewięć, każda inna, swobodnie ukształtowana w piecu. Ustawione równo na placu w „wojskowym” porządku i szyku świetliste bryły o wysokości ok. 3 metrów już z daleka bez wątpienia kojarzą się z żołnierzami.

Planowane założenie pomnikowe, wraz z całościowym rozwiązaniem małej architektury, oświetlenie placu i podświetlenie rzeźb oraz istniejąca i projektowana zieleń wzbogaci ten dość ciemny i zaniedbany obecnie fragment przestrzeni publicznej miasta, tworząc nową jakość za dnia i po zmroku, jednocześnie oddając cześć bohaterom – Żołnierzom Niezłomnym.

Projekt: arch. Tomasz Urbanowicz & arch. Konrad Urbanowicz.