Ekspozycja reliktów palatium Mieszka I i jego żony Dobrawy na Ostrowie Tumskim w Poznaniu

Ostrów Tumski, Poznań, Polska
2021

Szklana instalacja artystyczna przedstawia zarys palatium Mieszka I i jego żony Dobrawy na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, pierwszego wczesnopiastowskiego budynku sprzed ponad 1000 lat.

Geneza projektu sięga roku 1999, kiedy to zespół archeologów pod kierownictwem prof. Hanny Kóčki-Krenz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza dokonał nietuzinkowego odkrycia reliktów palatium bezpośrednio przy kościele Najświętszej Marii Panny in summo. Koncepcja wykonania obrysów obiektu ze szkła zrodziła się wśród archeologów w Rezerwacie Archeologicznym Genius Loci w 2016 roku. Projekt sposobu ukazania budowli wokół kościoła NMP poprzez uniesienie jego obrysu na około 60 cm nad posadzką w formie muru zaproponował arch. Przemysław Woźny. Do współpracy w kwestii artystycznego rozwiązania szkła zaprosił arch. Tomasza Urbanowicza  i arch. Konrada Urbanowicza z pracowni ARCHIGLASS we Wrocławiu.

Pionowe boki muru zaprojektowane i wykonane zostały jako unikatowe odlewy ze szkła artystycznego w ręcznie wykonywanej formie, nawiązującej do odcisku kamieni – oddającej strukturę i charakter fundamentów i ścian obiektu kamiennego sprzed ponad tysiąca lat. Zmienna grubość (sięgająca nawet 80 mm) nadaje powierzchni aksamitną, piecową fakturę. We wschodniej części mur odwzorowuje kaplicę na rzucie krzyża wraz z absydą, która odwzorowana jest w formie łuków, składających się z czterech precyzyjnie odlanych elementów, po złożeniu dopełniających indywidualną formę obiektu i pokazujących krzywiznę odkrytej kaplicy.

Poziome i skośne elementy muru, stanowiące górną powierzchnię kompozycji, zaprojektowane zostały jako szkło hartowane i laminowane z nadrukiem artystycznym UV, który pozwolił na związanie wizualne wszystkich szklanych części muru. Grafika nadruku górnego o wymiarach ponad 25 na 30 metrów opracowana została na podstawie odlewu, wykonanego w tej samej technologii, co szkła boczne, który następnie został sfotografowany, zrastrowany i ułożony w zadanej przestrzeni obrysów budynku. Grafikę uzupełnia ponad 20 cytatów historycznych, rozmieszczonych w odpowiadających im częściach obiektu i tłumaczących dzieje miasta i budowli oraz ich znaczenie.

Cała kompozycja szklana składa się z niemal 200 elementów, o łącznej wadze ok. 13 ton. Iluminacja wielkoformatowego obiektu szklanego pozwala na ekspozycję obrysu murów i treści historycznych również po zmroku w sposób delikatny i spójny z całym otoczeniem zabytkowego Ostrowa Tumskiego.

Kompozycja została uznana za najlepsze dzieło artystyczne na świecie w kontekście architektury sakralnej w prestiżowym konkursie CODAawards 2022. Praca została wybrana jako TOP5 najlepszych przestrzeni publicznych w Polsce w konkursie Property Design Awards 2022. Instalacja wchodząca w skład szerszego projektu “Tu się wszystko zaczęło” na Ostrowie Tumskim w Poznaniu zdobyła Grand Prix w konkursie “Izabella 2021” na Wydarzenie Muzealne Roku w Wielkopolsce. Projekt nominowany jest do Nagrody Architektonicznej Województwa Wielkopolskiego NAWW 2022 organizowanej przez oddział poznański Stowarzyszenia Architektów Polskich przy współpracy z Wielkopolską Okręgową Izbą Architektów RP.

Projekt szkła artystycznego: arch. Tomasz Urbanowicz, arch. Konrad Urbanowicz, ARCHIGLASS;

Projekt architektoniczny: arch. Przemo Woźny, Pracownia Projektowa J.P. Woźny;

Generalny wykonawca: Grzegorz Sobolewski, GARDENS;

Realizacja szkła artystycznego: ARCHIGLASS;

Wykonanie szkła laminowanego: Kamiński Glas Studio;

Wykonanie konstrukcji: Robert Cikacz, Piotr Piotrowski;

Inwestor: Miasto Poznań, Archidiecezja Poznańska;

Partner merytoryczny: Muzeum Archeologiczne w Poznaniu – Rezerwat Archeologiczny Genius loci;

Inspektor nadzoru: Honorata Jankowska, DEMIURG.